در حالی که تولید داخلی روغن زیتون در سالجاری نیاز بازار را تامین میکند، عدم اعمال ممنوعیت و محدودیت واردات این محصول، بهرهبرداران و کشاورزان این محصول را با چالشهای جدی مواجه کرده است.
مصرف روغن زیتون در سفره اکثر ایرانیها جایگاهی ندارد و شاید سرانه مصرف آن به دلیل قیمت بالای آن و برخی موارد دیگر به کمتر از 300 گرم برسد ولی این ماده غذایی سرشار از فواید است.
اما حکایت تولید این محصول نیز مانند بسیاری از محصولات کشاورزی در کشورمان دچار بیتدبیری مسؤولان شده است، تدبیری که شاید میشد با کمی درایت هم به سود مصرف کننده و هم به سود و جیب تولید و کشاورزی باید که این روزها به دلیل سال آورد زیتون با مشکلات فراوانی روبرو شده است.
آب در کوزه و ما گرد جهان میگردیم
حکایت و مَثَل «آب در کوزه و ما گرد جهان میگردیم» نشان میدهد عدم وجود خودباوری و اتکا به خارج در ایران سابقهای دیرینه دارد و گویا این حکایت در دور تکرار و تسلسل برای کشور ادامه دارد، در حالی که بسیاری از کالاهای وارداتی به کشور با کیفیت بالا در داخل این مرز و بوم تولید میشود اما عدهای توان تولید داخل را نادیده گرفته و در فکر نگاه به بیرون هستند.
در حالی که در سالهای اخیر تولید ملی، نگاه به داخل، حمایت از صنایع، تکیه بر توان جوانان و ... جزو کلید واژههای سخنان مقام معظم رهبری بوده است، اما هنوز این اعتقاد و باور به یک فرهنگ در جامعه تبدیل نشده است.
محصول کشاورزی زیتون و فرآوردههای آن نیز از جمله محصولاتی است که واردات آن به کشور کمر تولیدکنندگان داخلی را شکسته و شهرستان طارم زنجان به عنوان قلب تولیدات این محصول بیشترین ضرر را در این حوزه میبیند، این روزها روغن بیکیفیت و کم کیفیت زیتون وارداتی با توجه به شرایط اقتصادی کشور گوی سبقت را از روغنهای مطلوب ایرانی ربوده است و تولیدکنندگان و مصرفکنندگان هر دو زیان واردات این محصول از خارج را میبینند.
در حالی که محصولات داخلی با هزینه بالا و کیفیتی مطلوب در بازارهای داخلی در حال عرضه است اما همچنان از نظر قیمت توان رقابت با محصولات خارجی را داشته و روغن زیتون با قیمت 40 تا 50 هزار تومانی در بازار عرضه میشود، در این میان باید پرسید با این حجم از ظرفیت تولید داخلی چرا همچنان بر واردات این محصول تاکید میشود.
زیتون طارم، برترین در کمیت و کیفیت
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان اظهار کرد: طبق آمار برآورد شده ۴۰ تا ۴۵ هزار تن زیتون در سالجاری از باغات شهرستان طارم برداشت میشود.
جواد تاراسی زیتون طارم را در زمینه کمیت و کیفیت در کشور برترین خواند و افزود: کارگاههای فعال و موجود در شهرستان طارم براساس مجوزهای صادره ۲.۵ برابر ظرفیت تولید موجود توان فرآوری و روغنکشی دارد.
وی با اشاره به پیشبینی افزایش روغن زیتون در سالجاری عنوان کرد: تلاش میشود قیمت این محصول کشاورزی با توجه به فراوانی، در بازار تعدیل و کنترل شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان تاکید کرد: با توجه به تاثیر منفی واردات به بازار زیتون طارم رایزنی برای پیشگیری از این اتفاق را با وزراتخانه انجام میدهیم.
یک برگه A4 خرج کنید
رئیس شورای ملی زیتون ایران نیز با اشاره به اینکه از آغاز اجرای طرح طوبی در کشور بحث ممنوعیت ورود روغن زیتون در کشور اعمال نشده است، گفت: اما بر اساس عناوین مختلف واردات این روغن بالا و پایین شده و تغییر گروه داشته و یا واردات آن محدود شده و امروز نیاز است که واردات روغن زیتون متوقف شود.
مهدی عباسی با بیان اینکه امسال 120 هزار تن زیتون در کشور برداشت میشود، افزود: پیشبینی میشود 50 درصد محصول برداشتی به استحصال روغن اختصاص یابد.
وی با بیان اینکه پیشبینی میشود امسال 10 تا 11 هزار تن روغن زیتون در کشور تولید شود، گفت: این میزان تولید روغن زیتون مازاد بر نیاز کشور است.
عباسی با اشاره به اینکه چند موضوع و عامل روغن زیتون ایران را تحت تاثیر خود قرار داده است، خاطر نشان کرد: تحریمهای ظالمانه علیه ایران و عدم امکان صادرات روغن، اختصاص ۳۰ درصد یارانه توسط کشورهای تولیدکننده زیتون به تولیدکنندگان و اجرای اقتصاد دامپینگ موجب شده فضای رقابتپذیری بین تولیدکنندگان داخلی و خارجی فراهم نباشد.
رئیس شورای ملی زیتون ایران با بیان اینکه بیش از ۵۰ درصد روغنهای وارداتی کیفیت لازم مصرف را ندارند، گفت: بسیاری از این روغنها نباید مصرف خوراکی شود و برای تولیدات لازم آرایشی مناسب است.
وی حداقل کار قابل انجام در سال تولید ملی را اعمال ممنوعیت واردات روغن زیتون خواند و گفت: حمایت از تولید ملی همواره یک شعار بوده و در عمل چیزی مشاهده نشده است.
عضو هیأت مدیره شهرک صنعتی طارم با بیان اینکه آنچه امروز به عنوان یک نگرانی میتوان از آن یاد کرد واردات روغن زیتون است، گفت: در حالی که همه کارخانهداران، زیتون را با قیمتی بین ۶ هزار و 800 تا ۸ هزار و 500 خریداری کرده و ظرفیت واحدها پر است، کشاورزان واهمه فروش روغن زیتون دارند و عرضه زیتون به بازار افزایش مییابد و موجب کاهش قیمت این کالا میشود.
وی با بیان اینکه واردات زیتون ما را اذیت میکند، گفت: تولید داخلی نیاز بازار امسال را تامین میکند ضمن اینکه تولیدات داخلی کیفیتی بالاتری نسبت به کالاهای وارداتی دارد.
حیدری با اشاره به فعالیت واحدهای روغنکشی در شهرستان طارم در شرایط فعلی گفت: احتمال ورشکستگی این واحدها با واردات زیتون دور از انتظار نیست.
در تعریف مدیریت آمده است، که بهکارگیری کارا و اثربخش منابع مادی و انسانی با نظام ارزشی گفته شده و شامل اصولی چون برنامهریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل و نظارت است، حال باید دید ردپای مدیریت در کشور و بخشهای مختلف کجاست و تصمیمات کنونی چقدر به نفع عموم مردم و جامعه خواهد بود.
عباسی به اجرای اقتصاد دامپینگ توسط کشورهای صادرکننده روغن زیتون به ایران اشاره کرد و گفت: با از بین رفتن زیرساختهای تولید زیتون در کشور مقصد، قیمت کالا افزایش چند برابری خواهد داشت.
رئیس شورای ملی زیتون ایران با اشاره به اینکه در سالهای اخیر تولید داخلی پاسخگوی مصرف نبود، افزود: اما با توجه به تولید سالجاری دولت با ممنوعیت واردات روغن زیتون پس از ۲۶ سال انتظار و در شرایط سخت تحریمها میتواند جشن خودکفایی زیتون را برگزار کند که مبدأ آن شهرستان طارم است.
وی با اشاره به مشکلات فراوان صنعتکاران زیتون در صورت عدم ممنوعیت واردات روغن زیتون گفت: با این کار واحدهای استحصال روغن زیتون تعطیل خواهد شد و این به معنای متضرر شدن ۴۰ هزار بهرهبردار بوده که سمی خطرناک برای صنعت زیتون کشور است.
عباسی مدیریت شرایط موجود را منوط به یک نامهنگاری ساده و صرف یک برگه A4 خواند و گفت: دولت واردات روغن زیتون را ممنوع و اگر نیاز شد بار دیگر دستور واردات را صادر کند چرا که امسال مازاد تولید در کشور وجود دارد و تولید داخلی باید در اولویت باشد.
رئیس شورای ملی زیتون ایران با اشاره به قدرت بالای رقابتپذیری روغن زیتون داخلی با روغنهای خارجی افزود: بسیاری از روغنهای زیتون وارداتی غیراستاندارد بوده و مورد تایید وزارت بهداشت نیز نیست و انتظار میرود تعزیرات حکومتی نیز در این زمینه ورود پیدا کند.
اهمیت نحوه قیمتگذاری بر قیمت روغن زیتون
نماینده مردم طارم و زنجان در مجلس شورای اسلامی نیز در گفتوگویی با اشاره به اینکه تلاش میکنیم شرایط به نفع تولیدکنندگان داخلی باشد، اظهار کرد: سال گذشته از اختصاص ارز 4 هزار و 200 تومانی برای واردات روغن زیتون جلوگیری شد.
علی وقفچی با اشاره به اینکه امسال نیز مکاتبه برای ممنوعیت ورود روغن زیتون در دستور کار قرار دارد، گفت: اما در این میان باید حفظ سلامتی جامعه نیز مورد تاکید و توجه است.
وی با اشاره به اینکه نمیتوان عرضه روغن زیتون را در بازار حذف کرد، گفت: با وزارتخانه مکاتبه شده تا برای بهبود کمی و کیفی محصولات، تولیدات داخلی باید جایگزین محصولات خارجی شود.
نماینده مردم طارم و زنجان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اهمیت مصرف روغن زیتون در بین افراد جامعه عنوان کرد: خیانت اصلی به تولید داخلی تقلب از سوی برخی فروشندگان است که موجب از بین رفتن اعتماد در بین خریداران میشود.
وقفچی با بیان اینکه این اقدام ظلم مضاعف به جامعه است، بیان کرد: از یک سو فروشندگان درستکار متضرر میشوند و از سوی دیگر مردم دیگر اعتمادی به تولیدات داخلی ندارند.
وی تاکید کرد: ضرورت دارد مسؤلان نظارتی در استانها و کشور با افراد سوجو و فرصتطلب مقابله کنند و در این زمینه برخورد با افرادی که با سلامتی افراد سر و کار دارند بیش از سایرین است.
نماینده مردم طارم و زنجان در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: در مورد روغن زیتون باید قیمتگذاری به نحوی باشد که مردم برای خرید علاقه نشان داده و فروشنده نیز سود خود را ببرد.
باید توجه و تاکید داشت که امکان رقابتپذیری تولیدات داخل در بازار کنونی اندکی با چالش و حواشی مواجه است، در حالی کشاورزان و تولیدکنندگان داخلی بدون حمایت و دست خالی در عرصه اقتصادی فعالیت میکنند که تولیدکنندگان خارجی از حمایتها و یارانههای دولت خود بهرهمند هستند تا بتوانند بازارهای مختلف از جمله بازار روغن زیتون را قبضه کرده و اقتصاد سایر مناطق را فلج کنند و ایجاد وابستگی برای آینده مهمترین دام امروز سایر کشورها برای بازارهای مصرف است.
حال باید پرسید ایران در این بازار جهانی چرا راه خود را برای معرفی کالاهای خود در داخل کشور و عرضه آن به خارج را نمییابد و گاه به خودیها ضربه میزند به نحوی که صنایع و کشاورزی را زمینگیر میکند.
ترس از عدم فروش روغن زیتون و برداشت سبز زیتون
عضو هیأت مدیره شهرک صنعتی طارم نیز با اشاره به اینکه 120 هزار تن تولید پیشبینی شده زیتون کشور در سالجاری است، بیان کرد: این میزان در شهرستان طارم 50 هزار تن است.
رسول حیدری با بیان اینکه 10 هزار تن زیتون در ناحیه صنعتی طارم در حال فرآوری است، گفت: ظرفیت اکثر واحدها پُر است.
وی با بیان اینکه در جهان فرآوری محصولات کشاورزی به صورت خانگی دیگر انجام نمیشود، گفت: هنوز این فرهنگ در ایران جا نیفتاده و فرآوری محصولات کشاورزی با کیفیت و نظارت پایین به صورت خانگی در حال انجام است که میتواند به اعتبار تولیدات داخلی لطمه بزند این در حالی است که اکنون واحدهای شهرک صنعتی با دریافت کارمزد کار استحصال روغن را انجام میدهند.